GUATEMALA’DA DARBE

CIA’nın hukukçular tarafından kurulduğunu ve yönetildiğini hatırda tutmak istiyorsanız, Guatemala demokrasisinin yıkılması operasyonuna göz atmaktan başka şeye gereksinim duymazsınız. Dulles biraderler, Wall Street hukuk bürolarından Sullivan&Cromwell’in ortaklarıydı. Zaman buldukça da ABD hükümeti için çalışıyorlardı. John Poster Dulles Dışişleri Bakanı, Allen Dulles da CIA’nın başındayken, biraderler Eisenhower’ın dış politikasının çarlarıydı. Sullivan&Cromwell müşterilerinin çıkarlarını da görmezden geliniyorlardı tabii!

Jacobo Arbenz, 1951’de serbest ve adil bir seçimde ezici bir çoğunlukla Guatemala Devlet Başkanı seçildi. Guatemala’yı “feodalizmin hâkim olduğu geri kalmışlıktan modern kapitalist bir ülkeye dönüştüreceğim” umuyordu. Ancak CIA, tüm ağırlığını feodalizmden yana koydu.

Arbenz, Rockefeller’in sahibi olduğu United Fruit Company’nin (Birleşik Meyve Şirketi) kontrolündeki bir kısım kullanılmayan araziyi alınca (ki bunun için United Fruit’e yeterince tazminat ödendi), şirket ABD’de, Arbenz’in “uluslararası komünist komplonun maşası” olduğu temasına dayalı bir “halkla ilişkiler” kampanyası başlattı. Kızıl şeytanı alt etmek -ve tabii değerli müşterisine yardım etmek- için hep fırsat kollayan John Poster Dulles, Eisenhower’i Arbenz’in gitmesi gerektiğine ikna etti.

Birader Allen’in CIA’sı, 20 milyon dolara mal olan iş almaktan sadece çok memnun olabilirdi. CIA, bir propaganda saldırısı başlattı ve ara sıra demiryolları ile petrol tesislerine sabotajlar düzenleyen 300 paralı asker kiraladı.

Son olarak 1954 Haziran’ında, hiçbir kimlik işareti taşımayan CIA uçakları, Guatemala’nın başkentine akınlar düzenlediler ve Arbenz’in istifasını isteyen bildiriler attılar. Aynı anda CIA kontrolündeki radyo istasyonları, isyancıların ordusunun (hepsi CIA’nın kiraladığı 300 hayduttu) ülkeyi işgal etmek üzere olduğu yayınını yapıyorlardı. Ne olur ne olmaz diye düşünen Arbenz kaçtı ve Guatemala’yı özenle seçilmiş CIA uşağı General Castillo Armas’a bıraktı.

CIA, Guatemala operasyonuyla hep övünmüştür. Oysa operasyon, sonraki 40 yıl boyunca 100 bin Guatemalalıyı öldüren kana susamış rejimleri başlattı. Geçmişe dönüp bakan kimi CIA emeklisi, operasyonun çok kolay yapıldığı ve CIA’nın aşırı ölçüde kendine güvenmesine yol açtığı sonucuna vardı. Bir CIA yetkilisinin belirttiği gibi, “Bu kahverengi derili küçük insanları, masrafsız aldatarak alt edeceğimizi düşündük”.